Sanal Pilotluk Dersleri | Cessna 172 Final - C172 Kokpiti Detaylı Anlatım 1. Bölüm

Cessna 172 ile ilgili son yazımıza geldik. Bu yazıdan sonra artık Videolu uygulamalara geçiyoruz. Bu yazıda şu ana kadar gördüğünüz Cessna 172 derslerin detaylı anlatımına geçiyoruz.  Bu yazıyı 4 veya 5 parça halinde yayımlayacağım. Çok uzun olursa çok fazla sıkıcı olur :)

Havacılığın ilk temel taşı olan hava araçlarının başında tek turboprop motorlara sahip, üstten kanatlı olarak dizayn edilmiş, üretimine göre 2 veya 4 kişilik versiyonları olan Cessna serisi uçaklar gelmektedir. Bu araçlar mevcut jetliner hava araçlarının yapabildiği operasyonların neredeyse çoğunu gerçekleştirebilmektedir. Bu nedenle bir jetliner hava aracına geçiş öncesinde Cessna önemli bir yer tutar.
İlk bakışta bir Cessna kokpiti de diğer uçaklar gibi belli bölümlerden oluşur.

Cessna 172 Kokpiti

1.  Seyrüsefer göstergelerinin bulunduğu bölüm, 
2. Komünikasyon- navigasyon -otopilot ekipmanlarının bulunduğu bölüm
3. Elektrik-Motor çalıştırma-İç ve Dış aydınlatma ekipmanları bölümü
4. Uçağımızın gücünü yönettiğimiz ve stabilizesini sağladığımız bölüm

 Şimdi bu alanları sırasıyla detaylı olarak tanıyalım

1-SEYRÜSEFER EKİPMANLARI

Bir hava aracında yürüttüğümüz operasyon esnasında bizler uçuşumuz ile ilgili tüm verileri kokpitte bulunan göstergelerimizden alırız. Uçağımızı iyi tanıyor olmakla birlikte bu göstergelerden aldığımız veriler doğrultusunda başarılı ve güvenli operasyonlar gerçekleştirebiliriz.
Öncelikle VFR koşullarda uçuş esnasında kullandığımız temel göstergelerimizi tanıyalım. Açıklamalar Sağdan sola doğru yapılmıştır. Bundan önceki yazılarımı okuduysanız zaten hangi göstergenin hangisi olduğunu biliyorsunuzdur. Bütün açıklamalarda aşağıdaki göstergeleri kullanacağız

C172 Seyrüsefer Ekipmanları

 

1.1 Air Speed Indicator

Hava aracının knot cinsinden süratini göstermektedir. Gösterge kadranındaki max süratler hava araçlarına göre farlılık gösterebilir. Ayrıca içeriğinde bulunan gösterge bileşenleri ile hava aracının performans ve operasyonel süratleri ile ilgili bir çok bilgiyi vermektedir.

Beyaz Ark
Flap operasyonunun uygulanabileceği güvenli sürat aralığıdır. İçeriğinde en düşük sürat kısmına Vso, en yüksek sürat kısmına Vfe denir.
Vso: Full flap ile güvenli uçuşun yapılabileceği minimum sürattir, stall sürati olarak adlandırılır.
Vfe: Flap operasyonunun başlatılabileceği maksimum sürati temsil eder.

Yeşil Ark
Güvenli uçuşun yapılabileceği sürat aralığını ifade eder. Tüm uçuştaki sürat bu aralık içerisinde olmalıdır. İçeriğinde en düşük sürat kısmına Vs1, en yüksek sürat kısmına Vno denir.
Vs1: Hava aracının temiz(clean) konfigürasyonda (Flaps up - gear up) güvenli seyir yapabileceği minimum sürati ifade eder, stall sürati olarak ta adlandırılır.
Vno: Hava aracının uçuş esnasında yapısal bütünlüğünü koruyabileceği maksimum sürati temsil eder. Meteorolojik şartların en uygun olduğu zamanlar haricinde geçilmemelidir.

Sarı Ark
Dikkat aralığıdır. Meteorolojik şartların en uygun olduğu zamanlarda sürat bu aralıkta olduğunda dikkatli olunmaktadır.

Kırmızı Çizgi
Uçağın yapısal hasara uğrayacağı sürati temsil eder. Bu süratte operasyon yasaktır.

1.2 Artificial Horizon Indicator

Türkçe olarak durum cayrosu olarak isimlendirilirken sıklıkla "Attitude Indicator" olarak kullanılır. Hava aracının ufuk çizgisine göre durumunu belirtir. İlk bakışta sanal ufuk çizgisi ile yatayda mavi ve kahverengi iki yarım daireye bölünmüş şekilde görülür. İçeriğinde hava aracını temsil eden, turuncu nokta uçağın burnunu ve iki turuncu kanat figürü ile tırmanış, alçalış ve yatış açılarını gözlemleyebildiğimiz işaretler bulunmaktadır.

Her iki yarım küre içerisinde merdiven şeklinde 1 uzun 1 kısa şeklinde konumlandırılmış çizgiler tırmanış veya alçalış manevralarında uçağın yere göre burun açısını temsil eden skaladır. 5-10-15 ve 20 derece olarak gösterilir.

Mavi renkli mavi yarım kürenin üst kısmında sağa ve sola yatış açılarını gösteren beyaz çizgilerin her biri yatış açısını temsil eder. En üst nokta sıfır olmak üzere her çizgi için yatış açıları sayısal olarak 10-20-45 ve 60 derece olarak ifade edilir. Yatışlarda yatış açısı üstteki turuncu üçgen ile takip edilir.

1.3 Altimeter Indicator

Altitude Indicator olarak ta kullanılmaktadır. Mevcut atmosferik basınca bağlı olarak çalışır. Kadran kısmı 0 dan 9 a kadar numaraldırılmıştır. Göstergenin içinde sağ rafta basınç değerini gösteren bölüm yer alır. Bu bölümdeki atmosferik basının göstergenin sol alt tarafındaki ALT yazan knob ile ayarlaması yapılır. Gösterge içinde 3 adet iğne bulunur.

Beyaz Baklava: Her iki rakam arasını 10 bin feet olarak gösterir. Baklavanın geçmiş olduğu tam sayı 10.000 ile çarpılarak ifade edilir
Küçük İğne (Akrep): Her iki tam rakam arasını 1000 feet olarak gösterir. İğnenin geçmiş olduğu tam sayı  1000 ile çarpılarak ifade edilir.
Büyük İğne (Yelkovan): Her iki rakam arasını 20 feetlik parçalarla toplamda 100 feet olarak gösterir. İğnenin gösterdiği tam sayı 100 ile çarpılır. İğne iki tam sayı arasında 5 kısa beyaz çizgiler üzerinde ise her çizgi için 20 feet eklenerek ifade edilir.

Bu açıklamaları bir örnek ile göstermek gerekirse resimdeki göstergelere sahip hava aracının irtifasını okumak istediğimizde

Beyaz Baklava 0 ile 1 arasında olduğundan tam kısım olan 0 alınır            0x10.000=0
Küçük İğne 3 ile 4 arasında olduğundan tam kısmı olan 3 alınır.                3x1000=3000
Büyük İğne 6 ile 7 arasında olduğundan tam kısmı olan 6 alınır.                6x100=600
Ayrıca 3. beyaz çizgi üzerinde olduğundan                                                  3x20=60

Dolayısıyla üstteki rakamları topladığımızda irtifamızın 3660 ft olduğunu söyleyebiliriz.

1.4 Turn Coordinator

Uçağımızın dönüş manevralarında durumunu kontrol ettiğimiz göstergemizdir. Özellikle orbit manevrası sırasında kullanılır. Gösterge üzerinde bir uçak figürü, sağ ve sol altta bulunan karşılıklarında L ve R harflerini gördüğümüz bölümler bulunur. Bir orbit manevrasında sabit hızda, figürdeki kanat uçlarının L ve R çizgilerine getirilerek yapılması halinde bu dönüş 2 dakikada tamamlanır. Gösterge içerisinde bu "2 MIN." olarak ifade edilmiştir.

1.5-Heading Indicator

Hava aracının 360 derecelik daire içerindeki uçuş başını göstermektedir. Pusula ile eş çalışma prensibine sahiptir. Ancak dünyanın magnetik kuzeyinin her coğrafyada farklı olmasından dolayı dönüşlerden sonra pusula ile eşitlenmesi gerekebilir.

İçeriğinde:

• 360 derecelik bir kadran ki bu kadran içerisinde 4 ana yön N-S-W-E olarak ifade edilir.
• Kadran üzerinde 360 derece hareket edebilen, turuncu veya kırmızı renkteki uçuş başı ayar iğnesi
• Göstergenin sağ alt kısmında HDG yazılı uçuş başı ayar knobu
• Gösterge kadranını döndüren pusula ile eşitleme yaptığımız PUSH yazılı knob

bulunur.

1.6 Vertical Speed Indicator

Tırmanış ve alçalış hızınızı feet / dakika cinsinden göstermektedir. Bir başka ifadeyle dakikada alınan irtifa veya dakikada verilen irtifa olarak söyleyebiliriz. İğnenin 0 ın üstünde olması tırmanışı, altında olması alçalışı ifade eder. Göstergedeki her iki rakam arası 4 küçük çizgi ile 5 eşit parçaya ayrılmıştır ve bu çizgiler arası 100 feet i temsil eder. Gösterge okunurken tam rakamlar 100 ile çarpılarak vertical speed bulunur.

Örnek olarak şekildeki göstergeye sahip hava aracı nın vertikal hızı 320 ft/dk'dır. Yani hava aracı dakikada 320 ft ile tırmanmaktadır.

Genel havacılık bilginiz ile birlikte bu göstergeleri kullanarak VFR koşullarda operasyonlar gerçekleştirebilirsiniz.

1. Bölüm olan bu yazının sonuna geldik. Bu yazıda Seyrüsefer ekipmanlarını detaylı bir şekilde inceledik.