Sanal ATC Olmak | Sanal ATC'liğe giriş - IvAc'ı Tanıyalım Bölüm 1

Uzun bir aradan sonra tekrardan herkese merhaba. Bu yazımda IVAO'da sanal ATC'liğe giriş aşamalarından bahsedeceğim. Sanal ATC'lik serimizin ilk yazısında sizlerleyim. Öncelikle bazı program ve dosyalara ihtiyacımız olacak. Ben anlatımlarımı IVAO Türkiye'de sektör açacak birisine göre yapıyorum. Farklı ülkelerde bazı farklı prosedüler olabilir.

Öncelikle ihtiyacımız olan program ve dosyaları toplayalım:

IvAc: https://www.ivao.aero/softdev/ivac.asp
ApomTR: https://tr.ivao.aero/docs/pilot-atc
Charts: https://tr.ivao.aero/charts

IVAO Türkiye havasahasında IvAc 2 desteklenmemektedir. Bu yüzden IvAc1'i kullanmalısınız. IVAO Türkiyedeki dökümanlara erişebilmek için siteye IVAO hesabınız ile giriş yapmalısınız!

Gerekli olan programı kurup, dosyaları indirdikten sonra artık online olabiliriz demektir. Fakat online olmadan önce bilmemiz gereken birkaç şey bulunmakta. Bunlar: ATIS, Stip, Assume - Release, vb. işlemlerdir. Ayrıca sektör açmadan önce METAR durumuna bakıp chartlarda PRS kullanılma durumu vb. kriterlere bakarak aktif pisti online olmadan önce kafanızda belirlemeli, SID'lerinizi hazırlamalı ve öyle online olmalısınız. Unutmamalısınız ki karşı tarafta da bir insan bulunmakta ve geç vereceğiniz her komut o kişinin bu hobiye ayırdığı vakitten eksilmektedir.

Adım adım önce aşamaları yazacağım sonra da detaylarını. Giriş konusu olduğundan biraz uzun sürebilir. İki, belkide üç yazım IvAc kullanımı ile alakalı olacak. Ondan sonra sırası ile GND TWR APP diye ilerleyeceğiz.

Adımlar:

1. METAR'a göre aktif pist ve verilecek olan SID'ler belirlenir, bir kağıda not alınır.
2. Chart kontrol edilir. TA değeri meydan chartından, TL değeri APOMTR'den bulunur. TL değeri seçilirken meydanın QnH değeri ve TA değerine uygun olan TL değerini seçmelisiniz
3. Online olma ekranına ilgili bilgiler girilir. TeamSpeak sunucusu seçilir, sunucuda çağrı kodunuzla aynı olan bir kanal oluşturulur (LTBA_TWR açtıysanız, TeamSpeak kanalının adı da LTBA_TWR) olmalıdır. Combox a // komutu ile frekans ayarlanır.
4. Online olunduktan sonra ATIS bilgisi doldurulur. Herhangi bir ekstra bilgi varsa Remarks kısmına yazılır
5. Yerdeki trafiklere Force ACT mesajı yollanır, böylece online olduğunuzu bildirmiş olursunuz. 
6. Klerans isteyen trafikler bir sıraya koyulur. Sırasına göre uçuş planı kontrol edilir ve kleransları kendilerine iletilir. İletildikten sonra CLRD WP kısmına verilen SID, CLRD FL kısmına öncelikli tırmanış irtifası vb. verilir. 

Yukarıdaki işlemler her pozisyon için detaylı olarak IVAO'da ATC'lik adlı yeni bir seride anlatılacaktır.

Bu yazım bazı fonksiyonları size anlatmak üzerine kurulu. IvAc kullanımı ile ilgili detaylı bilgiyi IVAO TR sitesinde bulunan "IvAc ATC Manuel" adlı dosyadan öğrenebilir ayrıca paylaşmış olduğum. Sanal ATC Olmak | IvAc Nedir ve Temel Ayarlar. adlı yazımdanda bazı bilgileri kolaylıkla öğrenebilirsiniz.

Şimdi öncelikle, yukarıdaki adımlar kısmında biraz bahsettim fakat bu kısmı detaylandırmakta fayda var. Çünkü yeni başlayan ATC'ler malesef bu fonksiyonları kullanmayı unutuyorlar ve üst sektörlerin işlerini istemeden de olsa zorlaştırabiliyorlar. 

Herhangi bir trafiğin üzerine sağ tık yaptığınızda bazı işlemler çıkar. Biz bunlar ilk başta ASSUME ve FORCE ACT butonlarıdır. Assume yaptıktan sonra ise bunlara ek olarak TRANSFER RELEASE Cleared FL, Cleared WP, Cleared SP, No Voice Add IO, Req Comm işlevleridir. Bunlar önemli fonksiyonlar olmakla beraber sektör açtığınızda sıklıkla kullanacağınız özelliklerdir. Sırası ile açıklamaya başlayalım. 

ASSUME: Bir trafiği kontrol altına almanızı sağlar. Assume yaptıktan sonra o trafiğin sorumluluğu size verilir. Dikkat etmeniz gereken şey, kendi hava sahanızda olmayan trafikleri Assume etmemenizdir.

FORCE ACT: Bir trafiğe size bağlanması için mesaj gönderir. Trafik sizle iletişim kurmadıysa veya sizden önce meydanda online olduysa orada olduğunuzu ve size bağlanması gerektiğini bildiren bir mesaj alır. İletişim kurmadan ilerleyen trafiklere FORCE ACT göndermeniz çok önemlidir, zira bir supervizor çağırıldığı zaman sizden FORCE ACT gönderme zamanınızı isteyecektir. (Commboxta MSG sekmesinde çıkacaktır)

TRANSFER: Assume ettiğiniz bir trafiği başka bir kontrolöre nakil etmenizi sağlar. Örneğin TWR pozisyondasınız ve pistten kalkan bir trafik var, trafik kalktıktan sonra onu bir üst sektörünüze yollamanızı sağlar. üst sektör yoksa ise bir sonraki işlev kullanılır oda "RELEASE"dir

RELEASE: Bir trafiği UNICOM frekansına göndermenizi sağlar, Sektörü kapatıyorsanız, alt/üst sektörünüz yoksa- trafik kontrolsüz bir hava sahasına giriyorsa bu işlev kullanılır ve trafik UNICOM'a gönderilir.

ClearedFL: Trafiğe verdiğiniz irtifa iznini buraya yazarsınız. Öncelikli tırmanış seviyeleride bu fonksiyon kullanılarak strip üzerine yazılır

ClearedWP: Trafiğin serbest olduğu fix veya SID/STAR bilgisi buraya yazılır. Dikkat etmeniz gereken SID/STAR verirken -örnek ile açıklayacağım- MARMA1Z olarak verildiyse bunu ClearedWP kısmına MARM1Z olarak yazmanızdır. Daha fazlasını yazmanıza sistem izin vermeyecektir. O yüzden SID ve STAR'da rakamdan önceki bir harfi silerek yazabilirsiniz.

ClearedSP: Trafiğe verilmiş olan hız limitlerini stripe işlemek için kullanılır.

No Voice: Bir trafik sadece yazılı iletişim kuruyorsa (Recieve only durumu hariç) kontrolör No Voice kısmını işaretler böylece trafiğin sadece yazılı iletişim kurduğunu ekranına görebilir

Add IO: Bir trafiği In Out penceresine eklemenizi sağlar. Kazayla release yaptığınız trafikleri bu şekilde In Out penceresine ekleyebilirsiniz.

ReqComm: Bir trafiğin hangi frekansta olduğunu görmenizi sağlar. Tıkladığınızda Commbox ta bulunan MSG penceresine bir çıktı olarak görünür.

Bu yazımda sizlere çok sık kullanacağınız IvAc işlevlerini anlattım.bir sonraki yazımızda IvAc kullanımı ile ilgili olacak, daha sonra ise Sanal ATC'lik ve sektörleri anlatmaya başlayacağız :)

Sanal gökyüzünde görüşmek üzere...